Diversiteit-sensitieve designtips

Word bewust van je eigen standpunten over meertaligheid en andere vormen van diversiteit.

Stel een diversiteitsprofiel op voor de doelgroep waarvoor het STEM-project bedoeld is.

Wees bewust van de moeilijkheden rond het mobiliseren van kwetsbare leerlingen buiten de schooluren en de repercussies hiervan.

Brusselse jongeren voelen zich doorgaans verbonden met hun wijk, veel meer dan met grotere staatkundige referentiepunten zoals de regio of het land.

Maak een lijst van de verwachte talige voorkennis, waarrond je wel wil inzetten maar geen expliciete feedback meer op wil geven.

Maak doordachte genderdiverse themakeuzes.

Hou bij de themaselectie rekening met het studie- en diversiteitsprofiel van de groep.

Hou bij de thema-selectie rekening met jouw reële draagkracht en die van het Teacher Design Team (TDT).

Indien het onmogelijk is een volwaardig Teacher Design Team samen te stellen, dan kan er er nog steeds feedback gevraagd worden bij de STEM-collega’s.

Betrek de collega leerkracht Nederlands of taalcoördinator.

Koppel spektakel steeds aan inhoud.

Durf eens een competitie-element inzetten.

Denk bij lesdoelen ook aan generieke praktische- en manuele vaardigheden.

Analyseer waar en wanneer je beroep kan doen op een rolmodel.

Probeer een project te maken rond STEM-concepten die reeds aan bod zijn gekomen in de aparte vakken: neem de leerinhouden opnieuw op, refereer aan of breid uit.

Detecteer gelaagde begrippen bij het opstellen van de leerdoelen.

Leg al een vakinhoudelijke begrippenlijst per bouwsteen aan.

Bekijk bij schriftelijke lesactiviteiten of er extra ondersteuning kan worden geboden door taalfiches.

Maak gebruik van schrijfkaders.

Geef niet alle opdrachten in een keer aan het begin van de les.

Leer leerlingen meteen wetenschappelijk schrijven zonder persoonlijke voornaamwoorden.

Kies ook eens voor een ‘andere’ mondelinge lesactiviteit rond vaktaal en dagdagelijkse taal.

Benut de interactiviteit van experimenten.

Werken aan vakinhoud en de bijhorende vaktaal gaan hand in hand.

Gebruik duidelijke, operationele werkwoorden bij het begin van de instructie.

Analyseer of er per STEM-deelprobleem zo min mogelijk nieuwe concepten moeten aangeleerd worden.

Vermijd in de instructies vage woorden of woorden met dubbele interpretatiemogelijkheid.

Ondersteun schriftelijke instructies mondeling door een opdracht in andere woorden te herhalen.

Maak i.f.v. de doelgroep een inschatting van de manier waarop je best taal-scaffolds zal gaan inbouwen.

Formuleer de lesdoelen reeds op leerlingniveau: duidelijke operationele taal waaruit blijkt wat je verwacht en op welke wijze.

Bedenk zintuiglijk gevarieerde lesactiviteiten.

Formuleer de leerdoelen aan het begin van de les zodanig dat de leerlingen zich een beeld kunnen vormen van wat er verwacht wordt.

Creëer tijdig orde en netheid in het klaslokaal.

Loop het lokaal (in een klassieke klasopstelling) ook eens door vanop de laatste rij.

Voorzie voldoende formatieve evaluatie-activiteiten.

Ondersteun de les-en evaluatieactiviteiten visueel.

Geef altijd enkelvoudige instructies bij opdrachten.

Combineer bij eenzelfde opdracht steeds schriftelijke met mondelinge instructievormen.

Eerst spreken, dan schrijven.

Doe aan 'modelling'.

Zorg naast feedback ook voor feed-up.

Verwijs schriftelijk en visueel bij instructies naar de juiste ondersteunende fiche of pagina.

Valoriseer ook praktische en manuele vaardigheden.

Durf Gamificatie elementen in te voeren.

Maak de leerlingen warm voor STEM en zet de toon.

Verzamel diversiteitsproof beeldmateriaal.

Zijn de critical friends van je (her)ontwikkeld STEM-project divers?

Werk (liefst met taalleerkracht) enkele handige geïntegreerde taalfiches uit.

Zorg voor een overkoepelende STEM-begrippenlijst

Gebruik meteen de juiste vaktaal.

Ontwikkel fiches of integreer in je lesmateriaal info rond hoe je een onderzoeksvraag opstelt.

Voorzie een lijst met uitleg voor de geselecteerde gebruikte pictogrammen bij de les-en evaluatieactiviteiten.

Gebruik steeds dezelfde structuur voor de opdrachten(bundel).

Werk altijd UDL voor de lay-out en elk ontwerp.

Verwijs in de opdrachten naar de te gebruiken externe scaffolds.

Overweeg het samenbundelen van STEM-scaffolds.